Kira artışı terörü
Nefise Köylü
Geçen haftalarda okuyanlar hatırlar KONTROLSÜZ (ENFLASYON ÜSTÜ) KİRA ARTIŞI konusu üzerine bir yazı yazmıştım.
Yazıdan sonra okurlarımdan dönüş bekliyordum ama bu konu hakkında bu kadar mağdur olduğunu gerçekten beklemiyordum.
Oldukça trajik, yaşanmış hikayelerle bana dönüş sağlayan okurlarım oldu. KİRA ARTIŞI TERÖRÜ NEDENİYLE YAŞANAN MAĞDURİYETLER AKIL ALIR GİBİ DEĞİL!
Bu yazımı diğer yazımın devamı niteliğinde görebilirsiniz.
Türkiye genelinde son 2 yılda yaşanan kira artışları dudak uçuklatıyor. Ev sahibi hayat pahalılığını gerekçe gösterirken kiracı gelirinin o kadar artmadığını söylüyor. Bu çözümsüzlük öyle bir noktaya geldi ki kesinlikle köklü düzenlemelere ihtiyaç var.
Bizim ülkemizde durum ortada!
Yüzde 25’in üzerinde yasalar gereği kira artışı yapmayan kiracı ölüm tehdidi alabiliyor…
Ev sahipleri yıl içinde kiracısını evi boşaltmakla tehdit ederek 2’nci zam isteyebiliyor…
Yine belirlenen hukuki sınırın dışında kira artışı yapmayı ret eden kiracı, kapısına dayanan ev sahibi tarafından linç edilebiliyor…
Peki diğer ülkeler bu sonunun önüne nasıl geçti?
Pandemi, yüksek enflasyon, deprem gibi gelişmeler kiralarda geçmişte eşine rastlanmayan yükselişlere neden oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son açıkladığı Bina ve Konut Nitelikleri Araştırması’na göre, Türkiye’de hane halklarının yüzde 60.7’si oturduğu konutun sahibi. Kirada oturanların oranı ise yüzde 27.6. Hane halklarının yüzde 8.4’ünü oturdukları evin sahibi olmayan fakat kira ödemeyenler oluşturuyor. Yüzde 0.9’luk kesim de lojmanda oturan hane halklarından oluşuyor.
2 yıllık artış: Yüzde 425’in üzerinde!
Endeksa’nın verilerine göre, son 1 yılda kiralarda yüzde 209, son iki yılda ise yüzde 425.71 oranında artış yaşandı. Türkiye’de ortalama konut kirası şubat ayı sonu itibarıyla 10.000 TL. Bu süreçlerde maaşlarda bu kadar yüksek artışların olmadığı aşikar. Dolayısıyla bugün Türkiye genelindeki ortalama kiralara bakıldığında asgari ücretle çalışanın birinin hem kirada oturup hem de geçimini sağlaması imkansız gözüküyor. Eğer bu kişi okul çağında çocuklu bir ailenin geçimini sağlıyorsa durum çok daha vahim. Peki kiralarda yaşanan bu ‘fahiş’ tırmanışa karşı bir önlem alınamaz mı? Diğer ülkelerde durum ne?
Kiralar hangi ülkede nasıl belirleniyor?
Çok sayıda ülkede kira artışları ile ilgili düzenlemeler mevcut:
Örneğin Almanya’da kiralar 6 yıl içinde metrekare başına 3 Euro’dan fazla artamaz. Metrekare fiyatı 7 Euro’nun altındaki konutlar için ise bu limit 2 Euro.
Avusturya’da Adalet Bakanlığı, her bölge için ortalama standart daire "referans değeri" belirliyor. Kira, standart dairenin konumu ve donanımıyla karşılaştırılarak ortaya çıkıyor.
Viyana'da referans değer metrekare başına 6.15 Euro.
Paris’te kira kontrol önlemleri 2019’da bu yana yürürlükte. Kiraların belirlenmesinde metrekare başına referans kira kullanılıyor. Bu değer konut kategorisi ve coğrafi bölgeye göre değişiyor.
Şimdi bazı akıllılar bahsi geçen Euro cinsinden para miktarlarını Türk Lirasına çevirerek hesap yapmaya kalkışacaktır. Burada kastedilen Almanya’ya göre 2 Euro- bizim paramıza göre 2 TL demek.
Diğer bir yandan o ülkelerin ekonomik alt yapıları ile bizim ülkemizin ekonomik alt yapısı aynı mı? Diye mukayeseye giren uyanıklarda olacaktır. Pandemi sonrası meydana gelen ekonomik kriz şuan Avrupa’yı tam anlamıyla kasıp kavuruyor ve emin olun orada ki insanlardan kat ve kat daha fazla bolluk içerisinde yaşıyoruz. Onlar daha fazla kemer sıkıyorlar.
BENİM BURADA ANLATMAK İSTEDİĞİM:
KİRA ARTIŞI TERÖRÜNÜN ÖNÜNE GEÇECEK YAPTIRIMLAR NELER?
Çünkü bizim insanımız aç, gözü doymayan bir toplumuz. Dolayısı ile yasalar ve kurallar kapsamında devletimiz MAĞDURLARI KORUMAZSA bu suiistimal böyle devam edecektir.
2’nci el araç piyasasında ki haksız kazanca yasalarla müdahale ederek piyasanın gerçek fiyatlara dönmesini sağlayan devletimiz aynı hassasiyeti acil olarak konut kira artışlarında ki haksız kazancın önüne geçmek içinde göstermelidir.
Hali hazırda yasalar yok mu tabiî ki var!
Kiracı hakları, kira sözleşmesi olması durumunda, kiracının sahip olduğu hakları belirten bir kavramdır. Kira sözleşmesi her iki tarafa hak ve borç yükleyen bir sözleşmedir. Borçlar kanunu da kira sözleşmesinde ki imza altına alınmış sözleşme maddelerini dikkate alır.
Yani kimse kimseyi zor kullanarak, tehditle, şiddetle, suiistimal ile ikame olduğu çatının altından çıkmaya zorlayamaz.
Ben daha spesifik kurallardan bahsediyorum…
Tüm ülkemizi kapsayan ve kiralama şartlarını madde madde net bir şekilde belirten yasaların çıkarılmasından bahsediyorum. Mesela yukarıda ki Almanya örneği gibi “Ülkenin hiçbir yerinde m2 kira bedeli …… şu kadar lirayı geçemez.”
YAZDIM DA DEVLET BÜYÜKLERİMİZE DOĞRUDAN SESLENİYORUM. RİCA EDERİM DİĞER HAKSIZ KAZANÇ ELDE EDİLEN ALANLARDA UYGULADIĞINIZ CAYDIRICI YAPTIRIMLARI ZAMAN KAYBETMEDEN KİRA ARTIŞINI KONTROL ALTINA ALMA HUSUSUNDA DA UYGULAYIN.
