Yaşlılık Dönemi ve Beslenme

Yaşlılık Nedir?

          Yaşlanma, anne karnından başlayarak yaşamın sonlanmasına kadar devam eden bir süreçtir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 65 yaş ve üzeri bireyleri “yaşlı” olarak tanımlamaktadır. Yaşlılığın seyrine ve vücut fonksiyonlarında oluşan değişikliklere göre yaşlılık dönemleri; 65-74 yaş arası “geç yetişkinlik”, 75- 84 yaş arası “yaşlılık” ve 85 yaş ve üzeri ise “ileri yaşlılık” dönemi olarak sınıflandırılmaktadır.

          Yaşlılığa bağlı hastalıkların önlenmesinde, geciktirilmesinde ve tedavi edilmesinde beslenme etkin bir rol oynamaktadır. Yaşla birlikte görülme sıklığı artan yüksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları, böbrek hastalığı, şeker hastalığı gibi kronik hastalıkların varlığında bu hastalıklara özel beslenme tedavilerinin uygulanması gerekmektedir.

Besin Ögelerinin Yaşlılıkta Önemi

1.Proteinler

• Vücut organlarının yapıtaşıdır.

• Vücudun dış etkilere karşı korunması,

• Bağışıklık sisteminin güçlenerek hastalıklara karşı direnç gelişmesi,

• Düşme, incinme ve kırıklarda hızlı iyileşmenin sağlanması,

• Kas dokusunun korunması ve güçlenmesi için, protein gereklidir.

2.Karbonhidratlar

• Vücudun enerji ihtiyacının büyük bir kısmını sağlar.

• Kalın bağırsakların çalışmasını artırarak kabızlığı önler.

• Beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesini sağlar.

3.Yağlar

• Vücudun enerji kaynağıdır. 

• Yağda eriyen A, D, E ve K vitaminlerinin vücuda alınması ve kullanılmasını sağlar.

• Vücudun çalışmasını sağlayan bazı hormonların yapımında gereklidir.

• İhtiyaçtan fazla alındığında depolanarak yetersizlik durumunda vücuda enerji sağlar.

• Vücutta yapılamayan elzem yağ asitleri omega 3 ve omega 6 kalp hastalığı riskini azaltır, bağışıklık sistemini güçlendirir, depresyondan korur.

4.Vitamin-Mineraller

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı direnç oluşturma

• Kemik ve diş sağlığının korunması ve kemik erimesinin (osteoporoz) engellenmesi

• Göz ve deri sağlığının korunması

• Kan yapımı

• Yüksek tansiyonun önlenmesi

• Diyabet hastalığından korunma

• Kalp-damar hastalıkları için risk oluşturan kan kolesterolünü düşürme

• Beyin fonksiyonlarını güçlendirme, unutkanlık, bunama, depresyon gibi sorunları önleme

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN SAĞLIK SORUNLARI VE BESLENME İLKELERİ

1. Yüksek Tansiyon

• Ağırlık denetimi-uygun kiloya ulaşılması,

• Tuz tüketiminin ve sodyumdan (turşu ve salamuralar, hazır pastalar) zengin besinlerin sınırlanması,

• Besinlerle yeterli kalsiyum ve potasyum alımı,

• Düzenli egzersiz,

• Sigara içilmemesi

2. Kemik Yoğunluğunda Azalma (Osteoporoz)

• Besinlerle ve destekleyici ilavelerle kalsiyum ve D vitamini alımının artırılması

• Düzenli egzersiz

3. Yüksek Kan Kolesterolü, Yüksek Kan Yağları, Kalp Damar Hastalıkları

• Margarin, tereyağı, kuyruk yağı gibi katı yağların ve sakatatların tüketilmemesi,

• Yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı ve turuncu renkli meyveler, balık ve kuru baklagillerin tüketiminin artırılması,

• Tuz ve sodyumdan zengin besinlerin (turşu ve salamuralar, hazır pastalar) alımının kısıtlanması,

• Uygun kilonun korunması,

• Sigara içilmemesi,

• Düzenli ve uygun egzersiz

4. Kanser

• Diyetteki yağ miktarının azaltılması,

• Posa tüketiminin artırılması,

• Bağışıklığı artırıcı vitamin ve minerallerden (A, C, E vitamini, selenyum) ve fitokimyasallardan zengin besinlerin tüketiminin artırılması,

• Katkı maddesi içeren, özellikle hazır besinlerin (hazır çorba, et suyu, boyalı besinler) tüketiminin kısıtlanması,

• Sigara ve alkol tüketilmemesi

5. Diyabet

• Ağırlık denetimi-uygun kiloya ulaşılması

• Kuru baklagiller, kepeği ayrılmamış tahıllar, sebze ve meyveler gibi posadan zengin ve glisemik indeksi düşük besinlerin tüketilmesi

• Düzenli egzersiz

• Sigara ve alkol tüketilmemesi