Türk Dünyası'nın edebiyatına Kastamonu'dan bakıldı

Türk Dünyası Kültür Başkenti Kastamonu, dün 9’uncu Türk Dünyası Edebiyat Dergileri Kongresi’ne ev sahipliği yaptı. Şerife Bacı Öğretmenevi’nde gerçekleşen kongreye Vali Yaşar Karadeniz, TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Belediye Başkan Vekili Eşref Can; Azerbaycan, Kazakistan ve Avrasya Yazarlar Birlikleri’nin başkanları, edebiyat dergileri yöneticileri ve öğrenciler katılım sağladı. 17 ülkeden 28 edebiyat dergisi editörünün katılımıyla gerçekleşen kongre, protokol üyelerinin açılış konuşmaları ve karşılıklı hediye takdimleriyle başladı. TİKA tarafından desteklenen, Türk Dünyası Kültür Başkenti Kastamonu’nun ev sahipliğinde Avrasya Yazarlar Birliği ve TÜRKSOY’un işbirliğiyle düzenlenen kongrede, ilk konuşmayı Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Yakup Ömeroğlu gerçekleştirdi. “DERGİLER SAĞLAM KARDEŞLİK BAĞLARININ KURULMASI İÇİN ÇOK MÜHİM” Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Yakup Ömeroğlu ise; “Edebiyat dergileri ilk kez toplandığı zaman, edebiyatın tek yayın organı durumundaydılar. Kitap yayıncılığı, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Türk Cumhuriyetleri’nde neredeyse durma noktasına gelmişti. Kaliteli, seviyeli edebiyatın tek yayın organı edebiyat dergileriydi. Dergiler elbette bugünümüzü yaşayan ve geleceği inşa eden kurumlardır. Şairler, yazarlar ilk orada kendilerini gösteriyorlar. Fikir akımlarının ilk işaretleri edebiyat dergilerinde çıkıyor. Dergiler bugünü yaşarken geleceği de inşa etmiş oluyorlar. Biz bugünden dergilerdeki eğilimlere bakarak geleceği tahmin etmek imkanına sahip olabiliriz. Ortak bir gelecek inşa etmek istiyorsak bunun organlarından birisi şüphesiz dergiler ve edebiyat dergileridir. Fikirler, edebi ürünlerin içerisinde anlatıldığı zaman halk tarafından anlaşılması çok daha kolay oluyor. Edebiyat dergilerinin bir araya gelmesi de Türk Dünyası’nda ortak gelecek, dostluk, sağlam kardeşlik bağlarının kurulması için çok mühim. Dergilerimiz bu vazifeyi imkanlar ölçüsünde yapıyorlar” ifadelerini kullandı. Ömeroğlu, Kastamonu’nun ev sahipliğindeki özenden dolayı da yetkililere teşekkürlerini iletti. “ORTAK BELLEK NOKTASINDA CİDDİ KATKILARI VAR” Dergi editörleri adına, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin eski Kültür Bakanı ve Meclis Başkanı, aynı zamanda Turnalar Dergisi’nin kurucusu ve editörü, KİBATEK Başkanı İsmail Bozkurt konuşmasını gerçekleştirdi. Bozkurt; “Kongrenin 2018 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti Kastamonu’da olması kongreye başka bir anlam katıyor. Gerçekten edebiyat dergilerinin ne anlamlar ifade ettiğini herkes kendi dergilerinde gördü. Kıbrıs’ta da baktığımız zaman edebiyat dergilerle doludur. Türk Dünyası’nda çıkan edebiyat dergilerini böyle bir kongreyle bir araya getirmek bana göre çok anlamlı bir konsept oldu, çok yönlü ve derin bir konsept oldu. Yapılan yan çalışmalar da önemli konseptler. ‘Edebiyat, toplumları kurtarır’ diye bir söz söylenmişti, bunun çok anlamlı bir söz olduğunu düşünüyorum. Bu çalışmaların, aslında, bu söylenen sözün doğrultusunda, ortak bir bellek yaratma konusunda da ciddi katkıları olduğunu düşünüyorum” dedi. Kazakistan Yazarlar Birliği Başkanlığı görevine seçilen Kazakistan’ın tanınmış şairlerinden Ulugbeg Esdevlet ve Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar Rızayev konuşmalarını gerçekleştirdi. “TÜRK DÜNYASI’NI YAKIDAN TANIMA FIRSATI BULUYORUZ” Belediye Başkan Vekili Eşref Can ise; “2018 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti olması nedeniyle, Türk Dünyası’nı yakıdan tanıma fırsatı buluyoruz. Bundan önceki programlarda ünlü Kazak yazar Magcan Cumabay’ı da tanışım ve çok etkilenmiştik. Cumabay büyük ve zulüm altın yaşıyor, uzaktaki kardeşine mektup yazıyor. Milli Mücadele’de Türk Dünyası’nda topladığı kaynakları Moskova’daki büyükelçiliğe teslim ediyor. Türkiye’ye ulaştırmak için Kazak insanı, Kazak Türk’ü Türkiye için kendini feda ediyor. Stalin döneminde acımasızca öldürülüyor. Türk Dünyası’nda 6 devlet, 8’de gözlemci üye olmak üzere toplam 14 üye var. Dikkatimi Yakutistan çekti. Rusya en büyük yüzölçümüne sahip bir devlet. Yakutistan Rusya’nın 5,6’sını kapsıyor. Türkiye’nin dört katı değerinde coğrafyaya sahip ama 1 milyon nüfusu var. Biz Türkleri aslında Müslüman sanırız ama Yakutlar Hristiyan ve Şamanist’tir. Onlara buradan sevgi ve saygılarımızı gönderiyoruz” dedi. “KÜLTÜREL BAĞLARIMIZ GÜÇLENİYOR” TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov kongrenin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek; “Sayın Valimizin başkanlığında Kastamonu’daki tüm kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile çok yoğun bir mesai yapıyoruz. Edebiyattan güzel sanatlara, resimden tiyatrolara pek çok alanda kültür sanat buluşmaları imkanı sağlanıyor. Bir yandan şehrin kültür hayatı canlanıp, Kastamonu halkının yaşam kalitesi yükselirken bir yandan da Türk Dünyası birbirine yaklaşıp kültürel bağlarımız güçleniyor. 16 farklı Türk toplumunun temsilcisinin gelmesiyle gerçekleştirilen bugünkü etkinliğimiz de Kültür Başkenti’ne içerik açısından da kalıcılık açısından da yakışan bir etkinlik” ifadelerini kullandı. “TÜRK DÜNYASI’NDA ORTAK EDEBİYAT ÖNEMLİ” Açılış programının son konuşmasını gerçekleştiren Vali Yaşar Karadeniz: “Bir yıl boyunca Türk Dünyası’nı ortak etkileyen değerlerin olduğu etkinlikler yapacağız. İlimizin kamu kuruluşları ve sivil toplum örgütleri bu çalışmanın içindeler. TÜRKSOY değerli katkılarıyla devamlı yanımızdalar. Birçok kuruluşların desteğiyle etkinliklerimizi sürdürüyoruz. Bugün edebiyat konusunda bir aradayız. Türk Dünyası’nda ortak bir edebiyatın önemli bir konu olduğunu düşünüyorum. Kültür Başkentliğini almak için Kazakistan’a gittiğimde şunu gördüm; birçok konuda ortaklığı paylaşıyoruz ama oradaki ülkeler birbiriyle başka bir dil üzerinden anlaşabiliyorlar. Bunu konuşmak gerekiyor. Her şeyden önce alfabeyi ortak kılmak gerekiyor. Tercümanla Kazak yazarımızın konuşması tercüme edildi ancak yazılı dilde Anadolu’da kullanılan ortak kelimeler olduğunu görürsünüz. Bir süre dinleyince ortaklık fark ediliyor. Bizde ‘y’ ile başlayan birçok kelime Kazakça’da ‘j’ ile başlıyor. Zaman içinde bu tip etkinlikler ile farklılıklar anlaşıldığında birbirimizi anlayabilir hale geleceğiz. Birbirimizi anlamak demek bu lehçeleri yok etmek demek olmamalıdır. Her bir lehçe Türkçe’nin ayrı bir zenginliğidir ve lehçeler yaşadığı sürece Türk Dünyası zenginliğini korumuş olacaktır” dedi. Programın son kısmında karşılıklı hediyeler takdim edildi. 80’inci yaşını idrak eden Azarbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar Rızayev’e TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov tarafından TÜRKSOY Nişanı takdim edildi. Türk Dünyası’nda Yılın Edebiyat Adamı ödülü Tataristan’dan şair Zinnur Mansurov’a ise TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov ve Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Yakup Ömeroğlu tarafından ödülü verildi.